گل سرخ ها
گل سرخ ها
رُزها یا گل سُرخ ها یکی از مهمترین دسته گیاهان میباشد که انواع شناخته شده آن به بیش از 20000 گونه و واریته مختلف تخمین زده میشود .
??گُل سُرخ ها
? " رُزها "LES ROSIERS
رُز، یا گل سُرخ ، جنسی ازخانواده گل سُرخ ها یا(Rosacea) رُزاسِه میباشد که بوته هایش پاکوتاه و پا بلند و رونده با ساقه های چوبی است و در بعضی گونه ها برگهایش غیر دائمی و در برخی دائمی میباشد .
در اقسام اصلی و اولیه بوته ها صورت بدوی خود را داشته ، بصورت کُرپه و پُر تیغ و خار میباشد ، ولی پس از گشنگیری و بدست آوردن اقسام و جورهای تازه که بیشتر بوسیله پیوند روی پایه های اقسام وحشی درست شده ، صورت آن دگرگون شده و تا اندازه ای به میل پرورش دهندگان تغییر صورت داده به اشکال مختلف : کُرپه ، چتری ، مجنون ( آویزان ) و بقول فرانسویان ( گل رُز گریان ) و غیره درآمده است .
اشکالی که بیشتر مورد توجه و در باغات بوته های گل سُرخ را (بسته به وضعیت محل کاشت ) به آن صورت در می آورند 5 شکل بشرح زیر میباشد :
1 – گل سُرخ پاکوتاه : بوته هائیست که پیوند آنرا روی ریشه یا ساقه نزدیک بخاک زده و میگذارند از پیوند چند شاخه بیرون آید و در اثر هَرَس همه ساله آنرا کوتاه نگهمیدارند ، بطوری که بسته به جنس آن بلندی بوته ها از 20 سانتیمتر تا یک متر بلند تر نمی شود .
2 – گل سرخ کُرپه : که پس از پیوند نزدیک خاک در اثر هَرَس نوک شاخه ها می گذارند شاخه های فرعی آن زیاد شود تا بوته بصورت کُرپه درآید .
3 – گل سرخ با ساقه بلند یا نیمه بلند : عبارت از بوته هائیست که پیوند را روی یک ساقه صاف و لخت تسترن کوهی به بلندی یک متر تا یک متر و نیم می زنند . پس از نمو پیوند ، ساقه نسترن بتدریج قوی شده رنگ قهوه ای بخود گرفته راست می ایستد . باغبان میتواند شاخه هایی که از پیوند میروید را به میل خود بهر شکل بخواهد درآورد .
4 – گل سرخ رونده پیچنده : این دسته از اقسام مخصوصی هستند که شاخه های آنها بلند شده و بالا میرود که آنها را بوسیله پایه یا داربستهای فلزی مخصوصی نگهداری کرده آرایش میدهند .
5 – گل سرخ مجنون : که از پیوند اقسام رونده روی پایه بلند نسترن کوهی بدست می آید .
باین طریق که هریک از اقسام نامبرده را اگر روی ساقه ای به بلندی 1/5 تا 2 متر از نسترن کوهی پیوند کنند پس از گرفتن شاخه های آن رو به زمین سرازیر شده و بوته گل مجنون ( گل رز گریان ) بدست میآید .
?اقسام مختلف و جورهای حاصله از گل سرخ:
بطوری که گفته شد از گل سرخ گونه ها و واریته های ( اقسام و جورها ) زیادی تا کنون شناخته شده ، ولی آنچه از بهترین گونه ها و واریته ها که در باغات کشورهای اروپایی مانند : فرانسه کاشته شده نگهداری میشود تقریبا در حدود 1000 تا 1500 گونه و واریته است .
برای آنکه در تزئید جورهای گل سرخ بتوانند نژاد هر واریته را معلوم نموده و بدانند هر واریته که تازه بدست می آورند از جفتگیری کدام یک از واریته ها بوجود آمده ، عده بیشماری از گیاه شناسان و کارشناسان مخصوص این گل ، آنها را دسته بندی کرده اند که مهمترین از همه آنها دسته بندی زیر است که مورد توجه بیشتری میباشد :
1 – گل سرخ فرانسه ( رُز دو فرانس Rosier de france)
2 – نسترن (اکلانتیِرEglantier)
3 – گل چای ( رُزیِه آدور دوته Rosier aodeur de the)
4 – گل سرخ ایران ( رُزیِه دو پِرسRosier de Perse)
5 – گل سرخ با گلهای متعدد( رُزیِه مولتی فلور پُلی آنتاRosier Multiflore Polyanta)
6 – گل سرخ مینیاتور( رُزیِه مینیاتورRosier Miniature )
7 – گل سرخ بَنگال ( رزیِه بنگالRosier Bengale )
?گل رُز دو رگِه شارل دوگل(Charle de Gaulle )
این دسته بندی از نظر نژادی گل سرخ بوده ولی نسبت به وقت گل دادن و بلندی و کوتاهی بوته یا پیچندگی آنها در تجارت دسته بندی دیگری کرده اند که چون بیشتر مورد احتیاج و توجه افرادی است که بکاشتن و پرورش این گل علاقه دارند ، این دسته بندی در اینجا شرح داده میشود .
1 – گل سرخ های پاکوتاه گل درشت .
2 – گل سرخ های پاکوتاه با گل کوچک .
3 – گل سرخ های بوته کُرپه( رُزیِه بوئیسونRosier Buissons)
4 – گل سرخ های رونده .
1 – گل سرخ های پاکوتاه با گل درشت :
الف – دسته همیشه گلها ( رِمونتانت Remontants ) : شامل 8 جور
(منظور از همیشه گلها آن دسته از گل سرخهائی است که بهار و تابستان تا اواسط پائیز متناوبآ گل می دهند(.
ب – دسته دورگه های همیشه گل : شامل دو سری و رویهمرفته 22 جور مختلف مانند گل سرخ " مادام البرت باربیه " با گل زیبای درشت و خوش ترکیب کاملا پُرپَر ، برنگ زرد شُتُری که مغز آن زرد آلوئی و در سالهای نزدیک به 1947 بدست آمده است .
ج – دسته معروف به گل چای : شامل 12 جور .
د – دسته دورَگِهِ چای : دارای ده سِری مختلف شامل 218 جور مانند " گل چای " ( بتی اوپریشارد Betty uprichard ) گل درشت نیمه پُرپَر با گلبرگهای پهن برنگ صورتی گوشتی که میانه آن شنجرفی و پشت گلبرگها شنجرفی مایل به نارنجی خیلی خوشبو که در 1922 بدست آمده است .
?دیگری گل چای( مارگارت مک گریدی Margaret Mac Gredy):
گل زیبای پُرپَردرشت برنگ لاکی که آخر شنجرفی میشود باعطر مطبوع که در 1937 بدست آمده .
دیگر گل چای ( کُنتِس دو کاستیلژاKontesse de Castillja ) : با گل درشت نیمه پُرپَر به رنگ زرد طلائی ، پشت برنزی که در سال 1926 بدست آمده است .
2 – گل سُرخ های پاکوتاه با گل کوچک
الف – گل سرخ بنگال و دورَگِه های آن شامل 8 جور .
ب – گل سُرخ پولیانتا(Polyantha) و دورَگِه های آن شامل 56 جور .
ج – گل سُرخ مینیاتور شامل 7 جور
?گل رُز براندی هیبرید (BRANDY )
3 – گل سُرخ های کُرپِه ( بوئیسونBuisson) :شامل 31 جور .
4 – گل سُرخ های رونده : دارای 2 سری و شامل 92 جور .
?زمین و خاک مساعد برای پرورش گل سُرخ :
برای آنکه بتوان یک باغ گل سُرخ احداث کرد یا آنکه بوته هایی را که در باغچه یا حاشیه خا میکارند بطور کامل نمو کرده و از همه جهت جالب توجه باشد ، باید دید گل سُرخ در چه نوع خاک بهتر از سایر گلها تغذیه کرده و میتواند در آنجا تا حد طبیعی رُشد و پرورش یلقفته زیبایی طبیعی خود را نمایان سازد . بهترین زمین برای کاشتن گل سُرخ ها زمینی است که دارای خاک رُسی و شنی تازه باشد .
این قسم خاک کمی سنگین است و وقتی آنرا آب می دهند خاک به ابزار کار میچسبد ولی بزودی رطوبت اضافی را از خود رد کرده و در آن به آسانی و خوبی میتوان کار کرد . در چنین خاکی ریشه های گل سُرخ به اطراف منتشر شده وسائل تغذیه کافی برای بوته را فراهم ساخته و گلریزان فراوانی می کند . برعکس زمین های آهکی که خاکش مقادیر زیادی مواد آهکی مانند کاربنات دو سود داشته باشد برای کاشتن گل سرخ بهیچ وجه مناسب نیست . مقدار آهکی که در خاک برای بوته های گل سرخ لازم است به نسبت مواد موجود در خاک و همینطور به نسبت نژادهای مختلف گل باید تفاوت داشته باشد .
چنانچه در زمین های رُسی و شنی مقدار آهک نباید از 10 تا 15 درصد و در زمین های شنی از 5 درصد تجاوز کند .
زمینهای شنی که در خاکش رُس یافت نمی شود ، برای پرورش گل سرخ مناسب نیست . مگر آنکه آنرا بحد کافی با مواد پوسیده نباتی و حیوانی مخلوط کنند تا همیشه خاک را تازه نگهدارد .
نکته قابل توجه آنست که نباید تصور شود چون خاک رُسی و شنی برای تربیت گل مساعد است میتوان بوته های گل سرخ را در خاک های رُسی نیز کاشت . بنابراین باید دانست که کاشتن گل سرخ در زمینهای رُسی یا شنی خالص یا آنها که بیش از 15 درصد مواد آهکی دارند زحمت بیهوده است و بوته های گل در چنین زمینها ، همیشه زرد و رنجور و برگهایشان زودتر از موقع ریخته در مدت کوتاهی خشکیده و از بین میرود . مگر آنکه خاک آنها را قبلا اصلاح کرده بعد مبادرت به کاشتن گل نمایند .اکنون که خاک مناسب برای کاشتن گل سرخ را شناختیم باید دانست چگونه چنین زمینی را باید آماده برای گل کاری کرده ، با چه نوع مواد غذائی آنرا تقویت نمود ، تا گلهای حاصله در آن تمام زیبایی و ظرافت خود را حفظ کرده نمایان سازد .
زمین را باید قبلا بعمق 60 تا 80 سانتیمتر کاملا برگرداند و سنگهای درشت و مواد زائد را از آن بیرون کشیده بعد برای هر صد متر مربع 300 تا 400 کیلوگرم کود تجزیه شده و ساخته را خوب با خاک مخلوط سازند . بهتر است این کار در آبان ماه و چند هفته قبل از موقع کاشتن بوته ها صورت گیرد .اگر زمینی را که در اختیار دارند از زمین های سبک ( مانند زمین های شنی خالص یا هر نوع خاکی که شن آن زیادتر از سایر ترکیباتش باشد ) باید با آن ، کود سنگین که بتواند خاک را قابل نگهداری رطوبت کند مخلوط کنند .
بهترین کود برای چنین زمین کود گاوی ساخته شده است .
زیرا کود گاوی بزمین های سبک قابلیت حفظ و نگهداری رطوبت را داده و از نظر مواد مغذی و پوسیده آنرا غنی میسازد .