نخل زینتی، سیکاد، نخل ساگو
کلمه سیکاس یک نام تیپی است و به گیاهانی از خانواده Cycadها اطلاق میشود. سیکاس مورد نظر ما و سیکاسی که بیشتر در ایران کشت شده با نام علمی Cycas revoluta و از بستگان دور پالم‌ها به شمار میرود.
گیاهی بسیار متقارن است با برگهای براق و سبز تیره که روی تنه ضخیم معمولا پرزدار قرار گرفته‌اند. به طور معمول قطر تنه در حدود 20 سانتی متر میشود ولی بیش از این نیز میشود. قطر تنه در گیاهان جوان کم است، اما با بالا رفتن سن قطر تنه نیز بالاتر میرود و شکل نخل به خود میگرد. در گیاهان کهنسال ارتفاع به 6-7 متر (بیش از 20 فوت رشد) میرسد، اما در کل گیاهی است بسیار کند رشد و نیاز به حدود 50-100 سال برای رسیدن به این ارتفاع دارد. (در ایران بیش از 80 تا 100 سال از ورود این گیاه نمیگذرد و مسن‌ترین سیکاسهای ایران اغلب، قدی فراتر از 2متر ندارند).
تنه گاهی می تواند چندین بار منشعب شده در نتیجه تولید چند سر برگ بکند.
برگ ها سبز نسبتا براق و در حدود 50-150 سانتی متر طول دارند. اغلب کشت و کار سیکاس در مزارع آن برای تولید برگ سیکاس است که بریده شده و سبز آن در تزئینات دسته گل و ماشین عروس و برگهای خشک شده در تولید آثار هنری گل خشک مصرف میشود.
در طول زمانی که گیاهان از سن باروری هستند. برگها به شکل Rosette (شکل گلهای گل رز، با محل پیوستن یکسان و در مسیر یک دایره به قطر تقریبی 1 متر) قرار میگیرند. معمولا سالانه یکبار یا دوبار از محل انتهای ساقه (که در واقع شکلی شبیه مخروط دارد) برگهای جوان و جدید ظاهر میشوند. این برگها با همدیگر به مرور بالا می‌آیند و به این ترتیب ارتفاع گیاه چند‌سانتی‌متر بیشتر میشود. معمولا برگهای سری قبل به مرور زرد میشود و از بین میرود یا باغبان خود آنها را می‌چیند. چرا که در سالی که از عمر این برگها میگذرد زیبایی خود را نسبت به برگهای جوان از دست داده‌اند.
سیکاس از خانواده Cycadaceae است، تک لپه‌ای و دو پایه است (گیاه سیکاس نر از گیاه سیکاس ماده جدا است و برای گرده افشانی نیاز به هر دو وجود دارد. سیکاس نر گلی به شکل کله قند بلند تولید میکند و سیکاس ماده گلی کروی شکل تولید میکند که توسط حشرات، باد یا انسان قابل گرده افشانی است)
سیکاس به دلیل رشد کم، گیاهی نسبتا پر قیمت و از نظر زیبایی و شکیل بودن گیاهی لوکس و تشریفاتی به حساب میرود و اغلب زینت بخش سالنهای بزرگ ادارات مکانهای تجاری و خانگی است.
تکثیر:
سیکاس به وسیله بذر یا جدا کردن پاجوش‌هایی که خود گیاه تولید میکند تکثیر میشود.
تصویر گیاه سیکاس ماده که بذرهایش در حال آماده شدن هستند. (مهرماه 1389 – مازندران)
کاشت بیرونی:
سیکاس در باغبانی گرمسیر از محبوب‌ترین نخلهاست و در شمال ایران (گیلان و مازندران) و مرکز و جنوب ایران (در مناطقی که شرایط محیطی فراهم شود) قابل کشت در باغچه و فضای سبز است.
کاشت آپارتمانی:
از آنجا که سیکاسها نور زیادی لازم دارند در آپارتمان و خانه یا پاسیو میباست در محل روشن با حداکثر نور ممکن قرار داشته باشند. حدالامکان در تابستانها اگر شرایط اجازه دهد بهتر است گیاه را به بیرون از خانه منتقل کرد و مدتی را معرض شرایط طبیعی قرار داد.
آبیاری گلدان قبل از خشک شدن خاک و خاک نرم و قوی برای گیاه لازم است.
آفات و بیماریها:
شپشکهای سپردار به برگها و شپشکهای دیگر معمولا به پیاز جوان و ساقه آن حمله میکنند. زنگها و دیگر بیماریها قارچی نیز برگها را نشانه میروند.
اطلاعات محصول:
در گلستان علی با سیکاسهای بزرگ گلدانی و سیکاسهای کوچک یک، دو و سه ساله در خدمت هستیم.
همچنین بذر این گیاه نیز عرضه میشود
بذر سیکاس پوسته قرمز-نارنجی رنگی دارد و درون این پوسته بذر شکلی شبیه به بادام درختی دارد و داری پوست چوبی کلفتی است. که نوعی مانع برای جوانه‌زنی گیاه است و خفتگی Dormancy به حساب می‌آید. قبل از کاشت بذرهای سیکاس باید پوست محکم آن شکاف بردارد تا آب به درون بذر نفوذ بکند و امکان جوانه‌زدن جنین آن فراهم شود. در غیر اینصورت ممکن است بذر جوانه نزند.
راهنمای تصویری آماده سازی بذر سیکاس >>>
هم‌اکنون بذر سیکاس موجود است و برای خرید پستی لطفا از صفحه خرید پستی اقدام فرمایید. (فعلا موجود نیست. تا آذرماه 90 که دوباره برای عرضه آماده بشود)
این بذور قابل ارسال به سراسر ایران توسط اداره پست، تیپاکس، باربری و… هستند. محدودیت زمان کاشت وجود ندارد و در هر فصلی میتوانید بکارید.
تولید برگ جدید در سیکاس
یکی از زیباییهای وصف ناشدنی سیکاسها زمانی است که میخواهند برگ جدید تولید بکنند. در این زمان نوک تنه گیاه باز شده و برگهای جوان ظاهر میشوند
نوک تنه سیکاس باز شده و برگهای جوان شروع به بالا آمدن میکنند.
برگهای اصلی بالا می‌آیند و انشعابات برگی شروع باز شدن از حالت مارپیچی میکنند.
در یک سیکاس بالغ طول برگها به بیش از یک متر هم میرسد
و بالاخره برگها مستقر شده پیچ‌هاشان باز شده و کم‌کم محکم میشوند. در ابتدای باز شدن برگهای جوان، احتیاط لازم است چون برگهای جدید بسیار نرم و شکننده هستند و حتی ممکن است با باد مختصری صدمه ببینند.