ترکیب عناصر غذایی مورد استفاده در هیدرو پونیک رز

Nutrient element
0-6 weeks (mg/L)
6 weeks onwards (mg/L)
Nitrogen-nitrate
139
151
Nitrogen-ammonium
8
8
Phosphorus
37
37
Potassium
180
204
Calcium
137
132
Magnesium
24
26
Sulphur
45
50
Iron
1.45
1.45
Manganese
0.24
0.24
Zinc
0.14
0.14
Boron
0.21
0.21
Copper
0.06
0.06
Molybdenum:
0.05
0.05
K/N ratio
1.08:1
1.21:1





شرایط آب و هوایی مورد نیاز کشت
1 ـ دما
از عوامل بسیار مهم در پرورش رز بوده و رابطه نزدیکی با شدت نور دارد. گیاه بایستی از شرایط دمایی مناسب برای رشد و نمو برخوردار باشد. ارقام و واریته های طبلیعی وقدیمی این گیاه بایستی حداقل به مدت یکماه تحت شرایط رفع نیازدمایی در دمای پایین زیر 10 درجه سانتیگراد قرار گیرد. که این نیاز در رزهای شاخه بریدنی جدید وجود ندارد
جدول رابطه درجه حرارت با میزان تولید کل رز

دمای روز و شب
متوسط دما
روزهای گلدهی
طول شاخه
تولید سالیانه درمترمربع
16-8
12
105
100-80
80
18-10
14
85
90-70
100
20-12
16
70
85-65
120
22-16
19
60
80-60
140
24-16
20
55
70-50
160
23-22
22
42
60-40
180




در زمینه دما حداقل درجه حرارت تحمل گیاه صفر و حداکثر 35 درجه سانتیگراد است. درخصوص تفاوت درجه حرارت شب و روز بهترین تفاوت مربوط به 6 تا 10 درجه است
دمای انتخابی برای رزهای گلخانه ای با توجه به شدت نور و موقع سال متفاوت است. بطور کلی دمای گلخانه را در شب 16 تا 17 درجه سانتیگراد، در روزهای کم آفتاب 21 درجه سانتیگراد و در روزهای با آفتاب زیاد 26 تا 27 درجه سانتیگراد انتخاب می کنند. در این شرایط دمایی گلها بعد از حدود 48 ـ 40 روز آماده برداشت می شوند. دمای حداقل خاک 15 درجه است که نبایستی از این دما کمتر شود
2ـ نور
نور نیز از فاکتورهای محیطی مهم د رتولید رز است. گیاه رز به شدت های بالای نور احتیاج دارد. به این خاطر بهترین گلخانه از لحاظ پوشش، گلخانه های شیشه ای است. البته شدت نورهای خیلی زیاد علاوه بر افزایش دمای گلخانه بر روی کیفیت و رنگ گلها تاثیر منفی دارد. البته میزان شدت نور به رقم و درجه حرارت بستگی دارد. در کشورهای مثل هلند گاهاً به دلیل کمی شدت نور در زمستان از نورهای مصنوعی نیز برای برخی واریته استفاده می کنند. ولی در ایران بعلت آفتاب فراوان در اکثر استانها نیازی به این کار نیست. معمولاً میزان نور مناسب بین 30 تا 55 هزار لوکس متغییر است. ولی در ایران بعلت آفتاب فراوان در اکثر استانها نیازی به این کار نیست.
3ـ رطوبت نسبی
رطوبت نسبی همان رطوبت است که در هوای اطراف گیاه و محیط گلخانه وجود دارد. این میزان رطوبت که با رطوبت سنج قابل اندازه گیری است در حدود 60 درصد می باشد. زیادی آن باعث بروز بیماریهای قارچی مثل لکه سیاه، سفیدک می شود و کمبود آن نیز باعث کاهش رشد گیاه و کیفیت محصول می شود.
4- خاک یا بستر
در محیطهای کشت خاکی، خاک می بایستی از نوع سبک لومی شنی یا لومی رسی با حاصلخیزی مناسب باشد. خاک بایستی از تهویه مناسب برخوردار باشد اسیدیته مناسب خاک نیز بین 7-6 می باشد. در کشتهای خاکی، 4-3 تن کود دامی پوسیده را به هر هزار متر مربع اضافه می کنند و بعد از مخلوط یکنواخت اقدام به کشت پایه های رز می کند. در روشی کشت بدون خاک از بسترهایی نظیر پشم سنگ، کوکوپیت یا لیکا و پرلیت استفاده می کنند که بصورت کشت بستری در بسترهایی به عرض حدود 50 سانتیمتر با دو ردیف و به عمق 30 سانتیمتر کشت انجام می شود البته در روش نسبتا مرسومی هم کشت به صورت گلدانی بر روی سکوهایی به ارتفاع 60 تا 80 سانتیمتر و در گلدان حاوی مواد بستری به صورت تک بوته یا دو بوته کشت انجام می شود . در هر یک از این روشها مطلوب است گیاه ارتفاع مناسبی برای عمل بندینگ از سطح زمین را داشته باشد.

انواع بسترهای هیدروپونیک
- پیت نارگیل: Coconut Peat = Coir Dust
از فراوری پوست میوه نارگیل حاصل می شودکه مراحل آن به قرار زیر است
تجزیه > درجه بندی > خشک کردن > پرس کردن
CEC متوسط تا زیاد دارد، PH برابر 5/4 تا 9/6 است، پایداری آن عالی است، دانسیته حجمی آن پائین است









پشم سنگ Rock wool
از ذوب کردن صخره های بازالت یا برخی مینرالهای دیگر در دمای 1500 درجه سانتیکراد موادی ساخته میشود که مشابه فیبرهای ریز است.
تهویه آن عالی است، نگهداری رطوبت آن خوب است، CEC این بستر پائین است، PH خنثی تا قلیایی با اثر کم در محیط کشت دارد، پایداری بسیار زیاد بوده ودانسیته آن 264 گرم در لیتراست.

پرلیت Perlite
خاکهای آلومینیو سیلیکاتی هستند که حدود1000 درجه سانتیکراد حرارت دیده اند.خصوصیاتی مشابه ماسه ولی سبک را دارند.
حاوی فلوراید است که در بر خی گیاهان حساس نظیر لیلیوم لونگیفلوروم و دراسنا می تواند خسارتزا باشند، نگهداری آب کم و تهویه عالی دارد که این خاصیت با مصرف بسیار بالای آب و مواد غذایی همراه است و از آن به عنوان بستر مناسبی یاد نمی کنند.CEC خیلی کم وPH تقریبا 5/7 دارد. پایداری بسیار بالا بوده و دانسیته حجمی آن 80 تا 120 گرم بر لیتردارد.


رطوبت خاک

این محصول به رطوبتی متوسط احتیاج دارد. در شرایط کشت خاکی بایستی سطح خاک پای ریشه گیاه بین هر دو آبیاری خشک شود. تنش رطوبتی نیز به گیاه خسارت می زند.

زهکش:
رزها گیاهانی با سیستم ریشه ای عمیق هستند و آب کافی را در عمق نیاز دارند. زهکش در کشت خاکی رز بایستی تا حد ممکن تا عمق 90-100 سانتی متری خوب باشد. در مناطقی با سطح ایستابی بالا نیاز به لوله زهکشی است که اندازه لوله های زهکشی بسته به بافت خاک است و باید طوری طراحی شود که آب اضافی بستر کشت سریع خارج شود. این لوله ها در ایران با قیمت مناسب تولید می شود. در صورت عدم وجود شیب طبیعی برای زهکش آب باید از پمپ استفاده گردد.




تهویه :
تهویه گلخانه جهت کنترل میزان رطوبت، آفات و بیماریها و همچنین تامین دی اکسیدکربن مصرف شده در فرآیند فتوسنتز لازم و ضروری است. در گلخانه های رز از دریچه های سقفی برای تهویه استفاده می شود.

گلخانه مناسب رز :
سیستم تهویه بایستی بتواند دمای داخل گلخانه را کنترل نماید و تعادل بین دما و رطوبت را تامین نماید. در زمان تهویه از باد مستقیم بر روی محصول باید اجتناب شود. دیواره های جانبی گلخانه باید تا ارتفاع محصول باشد. تهویه و کانالهای مربوط به تهویه باید در بالای ارتفاع محصول قرار گیرد.
•در مواقع بارندگی از خیس شدن گیاه خودداری شود و از چکه کردن پوشش گلخانه ممانعت به عمل آید. ارتفاع گلخانه باید مطلوب و نسبتا زیاد باشد (بیش از5/4 متر) یعنی به عبارت دیگر حداقل 2 متر ارتفاع در بالای گیاه وجود داشته باشد. البته به عنوان اصل کلی گلخانه باید حداکثر جذب نور را داشته باشد. گلخانه های بلندتر ، پهنتر و قویتر بهترند. برخلاف گلخانه های ایران که عمدتاً پلاستیکی است در هلند پوشش گلخانه ها عمدتا شیشه بوده ودر سالهای اخیر از پوشش های اکریلیک نیز استفاده می شود. که عیب شیشه آن است که UV-b عبور نموده و باعث سیاهی گلبرگهای ارقام قرمز می شود. گلخانه های مولتی اسپان ازگلخانه های ونلو به دلیل ثبات بیشتر شرایط وحجم بیشتر هوا مطلوبترند.همچنین نورگیری آنها بیشتر و هزینه احداث آنها سبکتر است. لازم به ذکر است که شیشه های مورد استفاده در هلند در قطعات 2/112 در 150 استفاده می شود در حالی که عرض شیشه در گلخانه های ایرانی کمتر و مقدار قاب بیشتر شده و نور گیری را کاهش می دهد. شیب سقف به زاویه تابش و کثیف شدن سقف بستگی دارد که از 27 درجه در ونلو به 24-22 درجه در واید اسپان کاهش یافته است


خواب زمستانه:

در کشت های مزرعه ای، در نقاطی که شرایط نوری پایین حاکم است و هزینه انرژی بالا است برای گیاه خواب زمستانه(رکود) در نظر می گیرند. برگهای رز تا 5 درجه سانتی گراد زیر صفر تحمل سرمایی دارد و این تحمل به نوع رقم، حمله آفات و بیماریها، بلوغ بافت چوبی، رطوبت هوا، دما و ... بستگی دارد. اما در ارقام کنونی دنیا نیاز سرمایی و خواب زمستانه لازم نیست و در تمام طول سال گل می دهد.
رزهای اسپری کمتر از 3 درصد تولیدات هلند را در بر می گیرند.


ارتفاع از سطح دریا:

بهترین ارتفاع از سطح دریا: 1800 تا 3000 متر


میزان آب مورد نیاز :60 متر مکعب در روز در هکتار




Ph مناسب: در سیستم کشت خاکی اسیدیته مناسب بایستی حدود 5/6 باشد و در کشت هیدروپونیک این رقم بین 5/5 تا 6 است
EC مناسب کمتر از 8/1 است این رقم در سیستمهای هیدروپونیک بسته 7/0 است



بندینگ: عمل خمش تعدادی از شاخه های گیاه را می گویند که با هدف افزایش سطح برگ وافزایش میزان نورگیری صورت می گیرد.در این شکل نوع شاخه و روش انجام آن مشخص شده است.



سیستم های کشت:
در کستهای خاکی دو روش وجود دارد که در روش اول در بستری به عرض 120 سانتیمتر 4 ردیف رز می کاشتند که فواصل روی ردیفها حدود 30 سانتیمتر در نظر گرفته می شد در روش دوم گیاه را در دو ردیف به فاصله 40 سانتیمتر از هم می کارند و سعی می کنند که گیاه مادری ارتفاع لازم را برای عمل بندینگ و جلوگیری از رطوبت زیاد بستر داشته باشد.
در کشتهای هیدرو پونیک مرسومترین روش کشت دو ردیفه است که یا در راکوول (پشم سنگ) یا پرلیت و یا کوکوپیت کشت می شود. در کشت راک وول مهم.لا از راک وول نوع اسلاب ( بلوک مکعبی) استفاده می شود و در کشت کوکو پیت از گلدانهای پنج تا 10 لیتری استفاده می شود که در گلدانهای بزرگ دو گیاه در یک گلدان با هم کشت می شود. در این سیستم بایستی از کوکو پیت بوفیرت شده ( کلسیم دهی شده) استفاده شود تا گیاه بتواند رشد بهتری داشته باشد. در روش کشت پرلیت از یک بستر باریک یا کیسه های کشت(Grow bag) استفاده می شود.



















برداشت :
روشهای تولید و برداشت رز در گلخانه به دو صورت پیوسته یا دوره ای است. در حالت پیوسته برداشت رزها بطور متوسط هر روز دوبار انجام می گیرد. در صورتیکه در برداشت دوره ای تمام گلها در یک مرحله برداشت می شوند و سپس به گیاهان اجازه داده می شود تا برای مرحله بعدی تولید گل بکنند. گلها زمانی که یک تا دو گلبرگ شروع به تا خوردن می کنند، برداشت می شوند. از نظر عمر گلدانی، در مرحله ای که 21-40 % غنچه باز شده باشد(مرحله سوم) طول عمر طولانی تری نسبت به مرحله ای که 1-5 % غنچه باز شود (مرحله یک) در پی خواهد داشت.
محل قطع شاخه برای برداشت گل بالای اولین برگ پنج برگچه ای از پایین شاخه است. در فصل زمستان محل برش بالای دومین برگ پنج برگچه ای انتخاب می شود.


تیمار بعد از برداشت :



بعد از برداشت گلها یا به انبار سرد منتقل می شوند و یا بلافاصله به بازارهای نزدیک حمل می شوند در صورت انتقال به انبار سرد در دمای 0 تا 10 درجه سانتیگراد (بمدت 1 تا 2 روز) قرار داده می شوند. در غیر این صورت ته شاخه ها در داخل آب ولرم ( 23 تا 25 درجه سانتیگراد) محتوی مواد دوام بخش گل قرار داده می شوند. بهتر است رطوبت نسبی محیط بالا و در حد 80 درصد باشد.

عوارض، آفات و بیماریها :
تغییرات شرایط گلخانه مثل تغییرات شدید در دما، کاهش نور و نوسانات رطوبتی می تواند موجب بدشکلی گلها و کاهش بازار پسندی آنها گردد. لذا کنترل گلخانه و نگهداری آن در شرایط مناسب لازم و ضروری است. کنه ها، تریپس ها و شته ها از مهمترین آفات رزهای گلخانه ای به شمار می روند. سفیدک سطحی و کپک خاکستری نیز در شرایطی که بوته ها مرطوب می شوند و دما کمی پایین می آید، در صورت عدم توجه و مراقبت به سرعت گسترش می یابد.